رژیم فاقد گلوتن و نگاهی به مزایا و معایب آن

گلوتن گروهی از پروتئین ها می باشند که برای اغلب افراد بی خطر هستند، اما برخی از افراد یا بیماران مبتلا به سلیاک نسبت به گلوتن حساسیت داشته و نمی توانند گلوتن بخورند. از این رو در این مطلب به بررسی رژیم غذایی فاقد گلوتن می پردازیم.

رژیم غذایی فاقد گلوتن

گلوتن نام یک پروتئین می باشد که در مواد غذای مانند گندم، چاودار و جو یافت می شود. این پروتئین نقش زیادی در فراهم نمودن ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر در برنامه غذایی بر عهده دارد، برخی از افراد وجود دارند که دچار مشکل عدم تحمل گلوتن می باشند و نمی توانند گلوتن مصرف نمایند (سلیاک). برخی از افراد دیگر نیز هستند که با هدف سالم زندگی کردن به سمت رژیم فقا گلوتن می روند. تحقیقات نشان داده است که حذف کردن گلوتن از برنامه غذایی می تواند باعث افزایش خطر دیابت نوع ۲ در فرد شود البته در این مورد و برای اثبات آن نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد، زیرا تا کنون رابطه ی بین مشکل سلیاک و دیابت نوع ۲ وجود نداشته است. مصرف نکردن گلوتن می تواند برای افراد عادی پیامدهایی را به دنبال داشته باشد اما برای بیماران مبتلا به سلیاک نوعی رژیم درمانی محسوب می گردد. حداکثر گلوتنی که می تواند در رژیم فاقد گلوتن در طوا روز وجود داشته باشد روزانه ۵۰ میلی گرم می باشد.

رژیم غذایی فاقد گلوتن

در بررسی های انجام شده در این مورد به این نتیجه رسیده اند که رابطه ی محکمی بین دیابت نوع یک و بیماری سلیاک وجود دارد، زیرا هر بیماری خود ایمنی بدن می باشند، افراد ابتلا یافته به دیابت نوع یک بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سلیاک قرار داشته اند. حدود ۴ تا ۹ درصد از اشخاص مبتلا به دبابت از سلیاک نیز رنج می برند، این در حالی است که در افراد عادی احتمال در خطر بودن ابتلا به سلیاک فقط یک درصد است. با توجه به مهم بودن این موضع در این مطلب می خواهیم به بررسی بیشتر رژیم های فاقد گلوتن بپردازیم.

رژیم فاقد پروتئین گلوتن

مواد غذایی حاوی گلوتن

ممکن است دور بودن کامل از گلوتن دشوار باشد، از این رو قبل از هر چیز باید با انواع مواد غذایی که در آن ها گلوتن وجود دارد آشنا شویم. منابع اصلی گلوتن در رژیم های غذایی شامل موارد زیر می شود:

  • مواد غذایی مبتنی بر گندم، مانند سبوس گندم، آرد گندم، گندم آلمانی (اسپلت)، گندم الجزایری (دوروم)، گندم خراسان (کاموت) و سمولینا
  • جو
  • چاودار
  • چادوم (تریتیکاله)
  • مالت
  • مخمر آب جو

رژیم بدون گلوتن چطور است؟

مواد غذایی که ممکن است دارای گلوتن افزودنی باشند نیز عبارتند از:

  • نان، کلیه نان های مبتنی بر گندم
  • پاستا، تمام پاستاهای مبتنی بر گندم
  • غلات، مگر غلاتی که دارای برچسب بدون گلوتن باشند.
  • محصولات پخته شده، کیکی و کوکی، مافین، پیتزا، برد کرامب یا خرده نان و شیرینی ها
  • هله هوله ها، آب نبات، کراکر، غذاهای بسته بندی شده، آجیل بوداده، چیپس، پاپ کورن و چوب شور
  • سس ها، سس سویا،سس تری یاکی، سس هویسین، ترچاشنی (مارینید) و چاشنی سالاد
  • نوشیدنی ها، نوشیدنی های الکلی
  • سایر خوراکی ها، کوسکوس یا بلغور عربی، گوشتابه یا سوپ آبکی مگر اینکه بر چسب بدون گلوتن داشته باشند.

آسانترین روش برای پرهیز از گلوتن، خوردن غذاهای فرآوری نشده و تک ماده ای می باشد. روش دیگر نیز این است که بچسب تمام مواد غذایی که خریداری می شود را به دقت بخوانید. برخی از مواد ممکن است مقدار زیادی گلوتن داشته باشند، به عنوان نمونه جو دوسر به شکل طبیعی فاقد گلوتن است اما اغلب به گلوتن آلوده می شوند زیرا ممکن است در همام کارخانه ای فرآوری شوند که دیگر مواد غذایی مبتنی بر گندم ور آن تولید می شوند.

برنامه غذایی فاقد گلوتن

در کل دوری از مواد غذایی گلوتن دار تا حدی دشوار است، زیرا در اغلب مواد غذایی رایج گلوتن وجود دارد. برای حل این مشکل می توانید غذاهای کامل تک ماده ای بخورید.

مواد غذایی بدون گلوتن

گزینه های مختلف و زیادی وجود دارند که بدون گلوتن هستند و به افراد اجازه می دهند تا غذاهای سالم و خوشمزه برای خودشان آماده کنند. در ادامه با چند مدل مواد غذایی بدون گلوتن آشنا می شویم:

  • گوشت و ماهی: تمام انواع گوشت ها و همچنین ماهی به استثناء گوشت های پردازش شده فاقد گلوتن هستند.
  • تخم مرغ: تخم مرغ به شکل طبیعی بدون گلوتن می باشد.
  • لبنیات: محصولات مختلف لبنی مانند شیر معمولی، ماست و پنیر معمولی فاقد گاوتن هستند ولی برخی محصولات لبنی طعم دار می توانند دارای افزودنی های حاوی گلوتن باشند پس قبل از مصرف برچسب آن ها را بخوانید.

رژیم فاقد گلوتن چیست؟

  • میوه ها و سبزیجات: تمام میوه ها و سبزیجات به شکل طبیعی بدون گلوتن می باشند.
  • تخم ها و دانه ها: تمام تخم ها و دانه ها فاقد گلوتن می باشند.
  • روغن ها: تمام روغن های گیاهی و کره
  • گیاهان و ادویه جات: تمام گیاهان در حالت طبیعی و انواع ادویه جات فاقد گلوتن می باشند.
  • نوشیدنی ها: اغلب نوشیدنی ها به استثنا نوشیدنی های الکی (مگر اینکه برچسب بدون گلوتن داشته باشد)
  • غلات بدون گلوتن: کینوا، برنج، گندم سیاه، نشاسته ی کاساو، ذرت خوشه ای، دانه ی ذرت، ارزن، آمارانت، اروروت یا سیب زمینی چینی، تف و جوی دو سر اگر برچسب بدون گلوتن داشته باشند.
  • نشاسته ها و آردهای بدون گلوتن: سیب زمینی، آرد سیب زمینی، ذرت، آرد ذرت، آرد چیکپی، آرد سویا، آرد بادام، آرد نارگیل، آرد تاپیوکا

اگر نسبت به گلوتن دار بودن یا نبودن محصولات مطمئن نیستید باید حتما برچسب روی آن ها را مطالعه نمایید.

بررسی رژیم بدون گلوتن

مزایای برنامه غذایی بدون گلوتن

رژیم غذایی حاوی گلوتن دارای مزایای بسیاری می باشد. این مزایا به ویژه برای افراد مبتلا به سیلاک بیشتر است. برخی از مهمترین مزایای رژیم گلوتن عبارتند از:

  • کاهش مشکلات گوارشی:

بسیاری از افراد به منظور درمان التهاب، درمان اسهال یا درمان یبوست، رفع گاز معده و درمان خستگی و بسیاری از مشکلات گوارشی دیگر به سمت رژیم های غذایی بدون گلوتن روی می برند. دنبال کردن یک رژیم بدون گلوتن می تواند باعث کمک به کاهش مشکلات گوارشی در افرادی شود که بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن غیر سلیاکی دارند. این رژیم باعث بهبود بسیاری از مشکلات گوارشی خواهد شد.

عملکرد رژیم فاقد گلوتن

  • کاهش التهاب مزمن در مبتلایان به بیماری سلیاک:

التهاب یک نوع فرایند طبیعی در بدن است که کمک می کند تا عفونت ها ار بین بروند، برخی اوقات ممکن است التهاب از کنترل خارج شود و هفته ها، ماه ها و چه بسا سال ها ای روند به طول بیانجامد، این مشکل را التهاب مزمن می گویند. التهاب مزمن ممکن است باعث مشکلات مختلفی برای سلامت انسان شود.رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند نشانه های التهاب، مانند سطوح آنتی بادی را کاهش بدهد. در ضمن باعث کمک به درمان آسیب روده که به خاطر التهای گلوتنی در مبتلایان به بیماری سلیاک به وجود آمده باشد. افرادی که حساسیت گلوتنی غیر سلیاکی داشته باشند ممکن است دچار سطوح پایینی از التهاب شوند ولی هنوز کاملا مشخص نشده که رژیم بدون گلوتن می تواند سبب کاهش التهاب در این اشخاص شود یا خیر.

رژیم بدون پروتئین گلوتن

  • افزایش دهنده انرژی:

افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا باشند، اغلب احساس خستگی، کندی یا مه مغزی یا همان کمبود آگاهی دارند. می تواند کمبود موارد غذایی به دلیل آسیب به روده سبب این نشانه ها شود. مثلا کمبود آهن می تواند باعث کم خونی در افراد شود که در مبتلایان به سلیاک بسیار شایع است. افرادی که مبتلا به بیماری سلیاک هستند با مصرف رژیم بدون گلوتن می توانند سطح انرژی خود را افزایش دهند و دیگر حس خستگی و کسالت نداشته باشند.

بررسی رژیم غذایی بدون گلوتن

  • کمک کننده به کاهش وزن:

با دنبال کردن رژین فاقد گلوتن می توانید به کاهش وزن خود کمک کنید. در این رژیم بیشتر هله هوله هایی که کالری های ناخواسته را به رژیم انسان اضافه می نمایند حذف می شوند. در این رژیم بیشتر میوه ها، سبزیجات و پروتئین های بدون چربی جایگزین خوراکی های پرکارلری می گردند.

ولی باید در این رژیم از خوراکی های بدون گلوتن فرآوری شده مانند کیک، شیرینی و هله هوله ها نیز دوری نمایید زیرا می توانند فوری کالری زیادی وارد بدن کنند. باید بیشتر بر روی خوردن غذاهای کامل، فرآوری نشده و بدون گلوتن مانند میوه ها و سبزیجات و پروتئین های بدون چربی تمرکز نمایید.

داشتن یک رژیم بدون گلوتن می تواند مزایای بسیاری برای سلامت افراد به دنبال داشته باشد، به خصوص برای بیماران مبتلا به بیماری سلیاک بسیار مفید است.

برنامه غذایی فاقد گلوتن چیست؟

مشکلات رژیم بدون گلوتن

رژیم غذایی بدون گلوتن علاوه بر مزایای بسیاری که دارد می تواند مشکلات مختلفی را نیز به همراه داشته باشد. برخی از مشکلات استفاده از این رژیم عبارتند از:

  • خطر کمبود مواد مغذی در بدن:

خطر کمبود چندین نوع ماده مغذی در افراد مبتلا به بیماری سلیاک به خاطر داشتن رژیم بدون گلوتن وجود دارد، کمبود مواد مغذی مانند فیبر، آهن، کمبود کلسیم، ویتامین B12، ویتامین B9، روی، ویتامین A، ویتامین E، ویتامین D و ویتامین K در این رژیم وجود دارد. مطالعات مختلفی مشخص کرده اند که انجام رژیم بدون گلوتن کمکی به درمان کمبود مواد مغذی نمی نماید، زیرا اغلب دنبال کنندگان رژیم بدون گلوتن بیشتر از مواد خوارکی فرآوری شده استفاده می کنند که برچسب بدون گلوتن خورده باشند، نه مواد غذایی بدون گلوتن مثل میوه و سبزیجات.

همانطور که می دانید نان غنی شده منبع اصلی ویتامین های B می باشد، اشخاصی که رژیم بدون گلوتن دارند می توانند در معرض کمبود این ویتامین قرار گیرند.

بررسی رژیم فاقد گلوتن

یبوست یکی از مشکلات شایع بین افرادی است که رژیم فاقد گلوتن می گیرند. رژیم های بدون گلوتن باعث حذف منابع محبوب فیبر مانند نان، سبوس و دیگر محصولات مبتنی بر گندم می شوند. داشتن یک رژیم سرشار از فیبر به تقویت حرکات روده و سلامت آن کمک زیادی می کند. علاوه بر این اغلب جایگزین های بدون گلوتن محصولات مبتنی بر گندم دارای فیبر کمی هستند و می توانند باعث بروز یبوست در افراد شوند.

اشخاصی که به دلیل داشتن رژیم بدون گلوتن از یبوست رنج می برند می توانند میوه و سبزیجات سرشار از فیبر را بیشتر مصرف نمایند و سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، لوبیا، عدس، کلم بروکسل و انواع توت را به مصرف کنند.

آشنایی با برنامه غذایی فاقد گلوتن

  • پر هزینه بودن:

اجرا کردن رژیم فاقد گلوتن با دست خالی بسیار سخت است. تحقیقات نشان داده هاند که قیمت غذاهای بدون گلوتن تقریبا ۲/۵ برابر از غذاهای معمولی بیشتر می باشد زیرا برای ساخت آن ها هزینه بیشتری باید صرف شود. تولید کنندگان برای تولید مواد غذایی بدون گلوتن باید آزمایشات مختلف و پرهزینه ای را انجام دهند. افرادی که دچار مشکل بوجه هستند می توانند برای کاهش هزینه از غذاهای کامل و تک ماده ای مصرف کنند زیرا هزینه کمتری به دنبال خواند داشت.

معرفی برنامه غذایی فاقد گلوتن

  • معاشرت با دیگران دشوار می شود:

اغلب دورهمی ها با محوریت غذا شکل گرفته می شوند، اگر رژیم فاقد گلوتن داشته باشید معاشرت با دیگران برایتان کمی دشوار خواهد شد. اغلب رستوران ها گزینه های بدون گلوتن نیز دارند ولی خطر آلوده شدن آن ها به کمی گلوتن باز هم وجود دارد.با توجه به مطالعات انجام شده حدود ۲۱ درصد از کسانی که این رژیم را دارند از معاشرت با دیگرام دوری می نمایند تا بتوانند رژیم خود را به خوبی اجرا کنند.

رژیم فاقد گلوتن چیست؟

توصیه های مفید برای اجرای رژیم بدون گلوتن

اجرا نمودن یک رژیم فاقد گلوتن همواره آسان نمی باشد، ولی کارهای زیادی وجود دارند که می توانید آنها را انجام دهید تا مشکلی در رژیم ایجاد نشود. مثلا می توانید کارهای زیر را انجام دهید:

  • خواندن برچسب ترکیبات روی محصولات: برای تشخیص محصولات بدون گلوتن برچسب ترکیبات روی مواد غذایی را بخوانید.
  • مشکلات و رژیم خود را با دوستانتان در میان بگذارید: در صورتی که دوستانتان بدانند شما رژیم فاقد گلوتن دارید مطمئنا با شما همکاری بیشتری در این مورد خواهند داشت.
  • استفاده از کتاب آشپزی بدون گلوتن: می توانید از کتاب های آشپزی بدون گلوتن استفاده نمایید یا از شبکه های مجازی و اینترنت کمک بگیرید تا در آشپزی خلاق شوید و وعده های غذایتان را جذاب نمایید.

رژیم غذایی بدون گلوتن

  • برنامه ریزی داشته باشید: اگر می خواهید به مناطق دیگر مانند خارج از کشور سفر نمایید، رستوران ها و فروشگاه های نزدیک محل اقامت خود را جست و جو نمایید و یا غذاهای کامل تک ماده ای مانند پروتئین های بدون چربی و سبزیجات و میوه ها را در رژیم خود قرار دهید.
  • استفاده از وسائل آشپزی مجزا: اگر در کنارر دیگر اعضای خانواده زندگی می کنید که این رژیم را ندارند حتما وسائل آشپزی و بهداشتی جداگانه ای را استفاده نمایید چون ممکن است غذاهایتان به شکل تصادفی آلوده به گلوتن موجود در غذاهای دیگران شود.
  • غذای خود را همراه داشته باشید: در صورتی که می خواهید به میهمانی بروید نان و پاستا و خوراکی های بدون گلوتن به همراه  خود ببرید تا در دورهمی حس تنهایی نداشته باشد.

اگر مشکل خاصی مانند بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن ندارید نیازی به گرفتن رژیم فاقد گلوتن نیست. درست است که این رژیم دارای مزایای بسیاری می باشد اما می تواند شما را در مصرف غذاهای مفید برای بدن محدود کند و عوارضی به دنبال داشته باشد.

منبع : آرگا

برچسب :

arga