لئونیداس؛ سیستم پدافندی که با ارسال ریزموج‌، پهپادها را ساقط می‌کند

در جولای ۲۰۱۹ (تیر و مرداد ۱۳۹۸) چندین پهپاد در اطراف ناوشکن‌های نیروی دریایی ایالات متحده در نزدیکی ساحل کالیفرنیا دیده شدند. این پهپادهای مرموز تعدادشان به حدود ۶ فروند می‌رسید و در طول چند شب رؤیت شدند. پهپادها چراغ چشمک‌زن داشتند و در نزدیک کشتی‌های جنگی ایالات متحده «مانورهای بی‌پروا» انجام می‌دادند. پهپادها با سرعت ۱۶ گره پرواز می‌کردند و به مدت حداکثر ۹۰ دقیقه در هوا معلق می‌ماندند؛ یعنی طولانی‌تر از پهپادهایی که در بازار قابل‌ تهیه هستند.

آن‌طور که دیجیتال ترندز می‌نویسد، هرگز مشخص نشد پهپادها از کجا آمده بودند. در ضمن خبر مربوط به این اتفاق تا مارس ۲۰۲۱ (اسفند ۱۳۹۹ و فروردین ۱۴۰۰) رسانه‌ای نشده بود.

پهپادهای دردسرساز پدیده‌ای جدید به‌حساب نمی‌آیند. در اتفاقی که چند سال پیش سروصدای زیادی در رسانه‌ها به پا کرد، پهپادهایی ناشناس و غیر مجاز در نزدیکی فرودگاه گاتویک لندن رؤیت شدند. گاتویک فرودگاه بزرگی است که در شرایط عادی بدون کرونا، می‌تواند روزانه تقریبا ۶۰ هزار نفر را جابه‌جا کند. نگرانی درباره‌ی احتمال برخورد پهپاد با هواپیما باعث شد مقامات رسمی بریتانیا به‌ مدت ۳۶ ساعت تمامی هواپیماهای فرودگاه گاتویک را زمین‌گیر کنند. این اتفاق هزار پرواز را تحت تأثیر قرار داد و ضرر تخمینی ۷۰ میلیون دلاری به بار آورد.

بر اساس گفته‌ی لی مدن، مدیرعامل استارتاپ Epirus که در لس آنجلس فعالیت می‌کند، پهپادها با سرعت زیاد در حال تبدیل شدن به یکی از اجزای بسیار مهم جنگ در قرن بیست‌ و یکم هستند. کنت مکنزی، ژنرال آمریکایی و فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده، پیش‌تر از پهپاد به‌عنوان «نگران‌کننده‌ترین توسعه‌ی رزمی» از زمان گسترش  بمب‌ کنار جاده‌ای (IED) یاد کرده بود.

کنت مکنزی گفته است همچون بمب‌های کنار جاده‌ای، استفاده از پهپاد مثالی از «جنگاوری نامتقارن» به‌حساب می‌آید؛ در این نوع جنگ، شورشیان کوچک‌تر که تجهیزات کمتری در اختیار دارند می‌توانند قدرت‌های بسیار بزرگ‌تر را به چالش بکشند. نمونه‌ی این اتفاق را برای فرودگاه گاتویک دیدیم؛ جایی که چند پهپاد باعث تعطیلی کامل یک فرودگاه بین‌المللی شدند. نمونه‌ی دیگر، خبری بود که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم: چندین پهپاد خدمه‌ی ناوشکن ۱۵۵ متری آمریکایی را به رعب و وحشت انداختند. 

استارتاپ Epirus که در زمینه‌ی تولید سیستم دفاعی مدرن برای از بین‌ بردن تهدیدهای قرن بیست‌ و‌ یکم تخصص دارد، به‌منظور رفع مشکلات مورد اشاره، سیستمی تحت عنوان لئونیداس (Leonidas) تولید کرده است. لئونیداس دستگاهی قابل‌ حمل است که می‌تواند ریزموج‌ها را برای غیرفعال‌سازی هم‌زمان گروهی از پهپادها مورد استفاده قرار بدهد. این سیستم همچنین می‌تواند پهپادی واحد در بین گروهی از پهپادهای در حالِ پرواز را با دقتی بسیار بالا غیرفعال کند. 

Epirus می‌گوید سیستم جدیدش بار بیش از حد به قطعات الکترونیکی پهپاد منتقل و در نتیجه‌ی این کار، پهپاد فورا از آسمان سقوط می‌کند. از سیستم جدید استارتاپ Epirus به‌عنوان نوعی «سیستم ضد هواپیمای بدون سرنشین» یاد می‌شود.

^{پروتوتایپی از لئونیداس}

مدن در گفت‌و‌گو با دیجیتال ترندز اعلام کرده لئونیداس نخستین نوع از سیستم‌های ضد هواپیمای بدون سرنشین محسوب می‌شود که از «ریزموج‌های پرقدرت حالت جامدِ تعریف‌شده توسط نرم‌افزار» به‌منظور غیرفعال‌سازی اهداف الکترونیکی استفاده می‌کند. طبق گفته‌ی مدن، فناوری‌ مدرن بیم‌فورمینگ باعث می‌شود سیستم لئونیداس به شکل در خور توجهی دقیق باشد و به اپراتور امکان بدهد تهدیدها را بدون ایجاد اختلال در سیستم‌های دیگر، غیرفعال کند. طبق گفته‌ی مدن، دستگاه لئونیداس از تقویت‌کننده‌ی قدرت حالت جامد گالیم نیترید استفاده می‌کند تا سرعت شلیک بالایی داشته باشد؛ همین سیستم تقویت‌ قدرت باعث شده است ابعاد و وزن لئونیداس بسیار کاهش پیدا کند.

ظاهرا لئونیداس را می‌توان روی کامیون، کشتی و سایر انواع وسایل نقلیه و سکوها قرار داد و همین موضوع باعث می‌شود در سناریوهای مختلفی به کار بیاید. پرتوهای ساطع‌شده توسط لئونیداس را می‌توان بر اساس ابعاد هدف، باریک یا پهن کرد. بدین ترتیب اگر می‌خواهید در زمانی کوتاه دسته‌ای از پهپادها را ساقط کنید، باید سراغ استفاده از پرتوی وسیع بروید. از طرفی اگر می‌خواهید همچون یک تک‌تیرانداز، یک پهپاد را در بین دسته‌ای از پهپادها از کار بیندازید، باید پرتو را باریک کنید. لئونیداس سرعت بالایی دارد و در زمانی کوتاه می‌تواند به سمت هدف شلیک کند. سریع بودن لئونیداس مشخصه‌ای بسیار پراهمیت است.

^{مشتریان لئونیداس در حال تماشای یکی از پروتوتایپ‌های این سیستم}

Epirus در ماه فوریه‌ی ۲۰۲۱ (بهمن و اسفند ۱۳۹۹) نحوه‌ی عملکرد لئونیداس را از طریق یکی از پروتوتایپ‌های این سیستم به نماینده‌های وزارت دفاع ایالات متحده و جامعه‌ی اطلاعاتی نشان داد. در جریان عملکرد آزمایشی، لئونیداس توانست با موفقیت هر ۶۶ پهپادی که به پرواز درآمده بودند ساقط کند. ظاهرا مدل کامل لئونیداس که برای حضور در میدان نبرد آمادگی دارد، قرار است در سال جاری میلادی توسط وزارت دفاع آمریکا به شکل عملیاتی استفاده شود. گفته می‌شود Epirus روی مدلی کوچک‌تر از لئونیداس کار می‌کند که امکان حمل کردن آن وجود دارد.

Epirus که در سال ۲۰۱۸ بنیان‌گذاری شده است، تنها تلاش دنیای مهندسی برای مقابله با تهدید پهپادهای ناشناس نیست. مدن می‌گوید چندین شرکت با انواع سیستم‌های متکی بر پارازیت و لیزر مشغول توسعه‌ی راهکارهایی برای ساقط کردن پهپاد از راه دور هستند. سیستم ارسال پارازیتی نظیر DroneGun که مثل بازوکا به نظر می‌رسد و توسط شرکت استرالیایی DroneShield تولید شده است، ارتباطات رادیویی پهپاد و اپراتور را قطع می‌کند تا پهپاد نتواند فرمان مستقیم دریافت کند. راهکاری دیگر سیستم ATHENA است که توسط شرکت بزرگ لاکهید مارتین تولید شده و می‌تواند از طریق ابزار لیزری قدرتمندی، پهپادها را در آسمان منفجر کند. سیستمی دیگر DroneCatcher نام دارد که روی پهپاد دشمن در آسمان قفل می‌شود و آن‌ها را به دام می‌اندازد. 

مدن می‌گوید تمامی این راهکارها مدرن و نوآورانه هستند؛ اما راهکار استفاده‌شده در لئونیداس مزایایی نسبت به رقبا دارد. یکی از مزایا، ابعاد کوچک و قدرتِ افزایش‌یافته‌ی لئونیداس نسبت به شماری از سیستم‌های مشابه است. مدن همچنین حضور فناوری بیم‌فورمینگ را نکته‌ی مثبتی می‌داند؛ چون باعث می‌شود لئونیداس دقت بسیار زیادی داشته باشد.

مدن می‌گوید «مثلا لیزرها برای اینکه بتوانند بدنه‌ی هدف را بسوزانند باید مدتی روی آن ساکن بمانند»؛ اما لئونیداس به‌سرعت هر تهدیدی را که در آن نفوذ کند از کار می‌اندازد. به‌علاوه به ادعای مدن سیستم‌های عادی برای دستیابی به انرژی کافی ممکن است ساعت‌ها زمان نیاز داشته باشند؛ اما استقرار لئونیداس در چند دقیقه انجام می‌گیرد.